مقام معظم رهبری طی نامه ای خطاب به فرماندهی وقت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شهرستان گنبدکاوس در تاریخ ۱۵ اسفند ۵۸ در باره گالیکش می نویسد :

گالیکش در آن منطقه از نخستین آبادیهائی است که به اندیشه های انقلابی و حاملان و پیام آوران آن ، امکان فعالیت داد ازآن جا بود که درسالهای ۱۳۵۲و بعد ما توانستیم جهت و پیام خود را درآزادشهر و رامیان وگنبد مطرح کنیم و تدریجاٌسراسر منطقه را تا قسمت های شمالی و غربی اش زیر پوشش بگیریم .

مشخصات عمومی شهرستان گالیکش:

شهرستان گالیکش یکی از شهرستان‌های استان گلستان واقع در شمال ایران است. شهرستان گالیکش در سال ۱۳۸۹ تاسیس شده است. مرکز این شهرستان، شهر گالیکش است.شهرستان گالیکش سابقاً یکی از بخشهای شهرستان مینودشت در استان گلستان بود که در سال ۱۳۸۹ به شهرستانی مستقل ارتقاء یافت. این شهرستان در حد فاصل بین شهر مینودشت و کلاله در جاده ترانزیت مازندران-خراسان، در استان گلستان واقع شده است. بخشی از پارک ملی گلستان و آبشار لوه در این شهرستان قرار دارد. مرکز این شهرستان شهر گالیکش است.

شهرستان گالیکش از نظر جغرافیایی بین 15 – 55 تا 7-56 طول شرقی و 5-38 تا 8-36 عرض شمالی قرار دارد ، و حدود 200 متر از سطح آبهای آزاد جهان ارتفاع دارد . این شهرستان محل تلاقی سه استان گلستان ، خراسان شمالی ، سمنان است ، و به عنوان گلوگاه استان در منتهی الیه شرق استان بشمار می آید.این شهرستان از شمال به شهرستان های کلاله و گنبد کاووس ، از جنوب به استان سمنان ، از شرق به استان خراسان شمالی و شهرستان بجنورد و از غرب به مینودشت محدود و متصل می شود. فاصله شهرستان گالیکش تا شهر مینودشت 7 کیلومتر ، تا سه راهی کلاله 5 کیلومتر و تا گرگان ( مرکز استان ) 123 کیلومتر است.

شهرستان گالیکش 59هزار و 975 نفر جمعیت دارد که ۲۰ هزار و 831 نفر در شهر و 39هزار و 144 نفر در روستاها ساکن هستند. از مجموع جمعیت این شهرستان، 29هزار و 537 نفر مرد و 30هزار و 437 نفر زن هستند.همچنین در این شهرستان 16هزار و 398 خانوار زندگی می‎کنند که 5هزار و 768 خانواردر شهر و 10هزار و 630 خانوار درروستاها ساکن هستند.تقسیمات کشوری شهرستان گالیکش شامل ۲بخش و ۴دهستان و به نامهای زیر است:

بخش مرکزی: 1-(دهستان نیلکوه (مرکز دهستان: فارسیان 2-(دهستان ینقاق (مرکز دهستان: ینقاق

بخش لوه: 1-(دهستان گلستان (مرکز دهستان: تنگراه 2- (دهستان قراولان (مرکز دهستان: آق قمیش

[مساحت شهرستان گالیکش :

شهرستان گالیکش حدود 1000 کیلومترمربع و شهر گالیکش حدود 200 هکتار مساحت دارد ، گالیکش یکی از چند شهر مهم استان گلستان به شمار می آید.

ناهمواریهای ( توپوگرافی ) بخش گالیکش :

این شهرستان از دو قسمت کوهستانی و جلگه ای تشکیل شده است.

قسمت کوهستانی :

نواحی جنوبی و شرقی این شهرستان دنباله کوه های البرز شرقی است. ( حداکثر ارتفاع در خوجه قنبر 2550 متر ). در نواحی شرقی نقاط کوهستانی آن از طریق ارتفاعات جنگل گلستان به ارتفاعات بجنورد متصل می گردد ، و از طرف شمال به کوهپایه های کم ارتفاع منتهی می شود .

قسمت جلگه ای :

اراضی جلگه ای این شهرستان در شمال و غرب ناحیه کوهستانی قرار گرفته است . این اراضی به سبب مرغوبیت جنس خاک از حاصلخیزی بالایی برخوردار می باشند .

آب و هوای شهرستان گالیکش :

آب و هوای این شهرستان با توجه به ناهمورایها به دو نوع تقسیم می شود در ارتفاعات به علت کوهستانی بودن ، آب و هوای معتدل کوهستانی است ، و در نواحی کم ارتفاع و جلگه ای به آب و هوای معتدل و نیمه مرطوب تبدیل می شود.

بررسی به عمل امده درباره شرایط اقلیمی منطقه نشان می دهد،که چهارماه از سال(آذر ، دی ، بهمن و اسفند ) هوا هم در شب و هم در روز سرد می باشد . دو ماه از سال ( تیر و مرداد ) هم در شب هم در روز گرم بوده و بقیه اوقات سال ، روزها گرم و شب ها مناسب و یا سرد است . به عبارت دیگر ، شش ماه از سال، هوا ، روز ها گرم و شب ها گرم و یا مناسب است .

سیمای منابع طبیعی : منابع تامین آب

شهرستان گالیکش با توجه به موقعیت جغرافیایی خود از بارش کافی برخوردار است. شبکه آبهای روان در ماههای سرد سال ، باران و در ماههای گرم سال ، آب های فرورو از ذوب برف به صورت چشمه های متعدد و فراوانی است ، که در سر چشمه یا در طول بستر وجود دارند. عدم دسترسی به شبکه آب های روان در بخش هایی از این منطقه ساکنان آن را داشته است ، تا با احداث قنات و انواع چاههای عمیق و نیمه عمیق از آب های زیرزمینی بهره مند گردند.

مهار کردن آب های سطحی و بهبود بخشیدن به چگونگی استفاده از منابع به وسیله شبکه های آبرسانی ، بند انحرافی و … نیز از دیگر شیوه های استفاده از این نعمت خدادادی است.

وجه تسمیه شهر گالیکش :

دو وجه تسمیه برای نام این شهر ذکر شده است. یکی آن که قبل از تشکیل شهر گالیکش به صورت کنونی در منطقه ای که شهر در آن جا مستقر است ، گیاهی بنام « گالی » می روئیده است ، که رویش آن به صورت خودرو و انبوه تمام منطقه را در بر گرفته است. بدین سبب آنرا « گالی کش » ( کش به معنی فعل کشتن یا کاشتن ) گفته اند.

وجه تسمیه دیگر آن این که وزش بادهای شدید و متناوب در تمام فصول پاییز و بخشی از زمستان ، سبب شده ،مردم آن دیار پشت بام های خود را با گیاه خودرویی به نام « گالی » می پوشانیدند ، بدین علت آنرا « گالیکش » گفته اند.

پیشینه تاریخی شهرستان گالیکش :

شهرستان گالیکش قدمت حدود سیصد سال دارد ، که بنیانگذاران این بخش به دلایلی از شیراز مهاجرت و به روستای فعلی فارسیان و فرنگ سکنی گزیده و غالبا از اقوام نوری ( خسروی ) رنگرزها ، ملکان ها بوده که در سرتاسر محدوده فارسیان فرنگ به زندگانی مشغول و به دلیل وجود علفهای ساقه بلند یکساله بنام « گالی » های فراوانی که در محل فعلی گالیکش وجود داشت ، غالبا روستائیان محل به این منطقه مراجعه و در سفر برگشت خود مقداری گالی جهت پوشش سقف های منازل و دامداریها حمل می کردند ، و بزرگان همین اقوام ابتدا از فارسیان به روستای سرچشمه فعلی که قبلا به کله خر معروف بوده ( سرچشمه فعلی ) مهاجرت نموده و رفته رفته گالیکش شکل می گیرد ، و از قومیت های مختلف تشکیل شده است.

جغرافیای تاریخی و مراحل توسعه شهر گالیکش :

مکانی که شهر گالیکش بنا شده است ، از صدها سال پیش محلی قشلاقی برای کشاورزان و دامداران روستای فارسیان بوده است ، آنان در فصل کشت به این جا می آمدند. و پس از مدتی دوباره به جایگاه اصلی خویش یعنی روستای فارسیان باز می گشتند ، و اصولا اهالی به سبب ناامنی آن دوره تمایلی برای سکونت دائمی در جلگه را نداشتند.

گروهی از مردم فارسیان در محلی واقع در سه کیلومتری گالیکش که اکنون روستای سرچشمه (کله خر سابق ) نامیده می شود ساکن شده بودند ، و در همان زمان چند خانوار دیگر از همین اهالی در مکان فعلی گالیکش سکونت دائم یافتند.

با پایان یافتن جنگ جهانی دوم و حاکمیت دولت محمد رضا شاه پهلوی امنیت در منطقه حکم فرما شد ، از این هنگام به بعد روز به روز عده بیشتری از اهالی فارسیان تمایل یافتند ، تا در گالیکش باقی بمانند. و این گونه بود که گالیکش در حدود شصت سال پیش از حالت مکان قشلاقی به شکل روستا در آمد.

هسته اولیه شهر گالیکش :

پس از مهاجرت فارسیانی های مقیم سرچشمه ( کله خر ) به گالیکش ، در حدود محلی که اکنون ساختمان بانک ملی است ، یعنی شرق و جنوب خیابان شریعتی اقدام به ساختن خانه هایی از گل و نی با سقفی از گالی نمودند. حکومت وقت نیز به منظور رسیدگی به امور حکومتی اقدام به ساخت ساختمانی در ابتدای خیابان معلم ( کوچه فارسیان سابق ) نمود ،که با سقوط رضا شاه ناتمام ماند. پس از آن رفته رفته این محل ، به سمت جنوب ( دامنه کوه ) و شرق توسعه یافت. و رشد آن با مهاجرت مردم سایر استان ها سریعتر گردید . در حال حاضر 1386 هسته اولیه شهر به عنوان بخش فعال و پر ازدحام فعالیت های اقتصادی شهر را به خود اختصاص داده و نسبت به سایر نقاط از تمرکز فضایی نیز برخوردار می باشد.

توسعه فضای شهری گالیکش :

این شهر در میان زمین های زراعی محصور گردیده و هر چه از شرق به طرف غرب آن پیش برویم از ارتفاع زمین به سرعت کاسته می شود و سرانجام شهر در زمین و دشت همواری جای می گیرد که ارتفاع 200 متر از سطح دریا می باشد. این شهر در سال 1362 دارای شهرداری شده است. شهر گالیکش با مساحت حدود 200 هکتار به علت عبور جاده آسیایی ( سنتو ) از مرکز آن بصورت طولی از شرق به غرب در دو طرف شمال و جنوب جاده گسترش یافته است ، و تقریبا کلیه عملکردهای اصلی شهررا همین محور به خود جذب کرده است.

شهر در اطراف محور اصلی متراکم بوده و به تدریج که از دو طرف محور اصلی فاصله می گیریم پراکنده تر می گردد. این پراکندگی در بخش شرقی و غربی محور نیز به چشم می خورد ، که قبل از توسعه مسکونی در این جهت تعدادی کارگاه و مراکز تجاری بوجود آمده است.

در بافت شهر نیز این تفاوت به چشم می خورد ، بدین ترتیب که در بخش های قدیمی و نزدیکتر به محور بافت فشرده تر و متمرکز و فضایی باز کوچکتر است ، و در بخش های جدید دور از محور اصلی بافت شهر بازتر و فضاهای باز بیشتر شده است.

ساختمان های شهر در بر خیابان اصلی در قسمت توسعه های جدید ویژگی خاص را نشان نمی دهد ، و سیمای متعارف شهرهای دیگر را دارد. قسمت جنوبی شهر که در داخل کوهپایه توسعه یافته محل فقیرنشین و قدیمی شهر و دارای کوچه های باریک پر و پیچ و خم است. این بخش که تحت تاثیر روند کلی توسعه شهر نشینی در کشور با مهاجرت روستائیان به شهر مسئله مسکن نامناسب و گردآمدن مهاجران با فرهنگ های گوناگون همراه با بیکاری و بی فرهنگی منجر به ایجاد محلی بزهکار پرور و مشکلات روانی شده ، دارای خانه های گلی یا نوساز نیمه تمام با زیر بنایی کم که اغلب یکی دو اتاق آن ساخته شده است،

کوچه های شنی با شیب ملایم و گاها با پوششی از لجن ناشی از رها ساختن فاضلاب منازل ، عرض متغییر کوچه ها به سبب عقب نشینی بر اساس طرح جدید شهری می باشد. نیمه شمالی شهر خصوصا خیابان های شریعتی ، جهاد ، شهداء و روبروی شهرداری از محله های در حال پیشرفت و خوش نشین شهر است. ادارات و نهادهای شهر بیشتر در مسیر جاده اصلی پراکنده اند. احداث بلوار در مدخل ورودی و خروجی شهر ، پارک شهری ، سیل بند ، جدول بتونی و آسفالت خیابان ها و پارک جنگلی جمع اقدامات عمرانی می باشد ، که در سال های اخیر به همت شهرداری چهره شهر را دگرگون ساخته است.

جدول فاصله های مختلف تا شهر گالیکش :

فاصله تا پارک ملی گلستان 38 کیلومتر

فاصله تا مشهد مقدس

فاصله تا آبشار گلستان 43 کیلومتر

فاصله تا مرکز استان ( گرگان ) 132 کیلومتر

فاصله تا آبشار آق سو 42 کیلومتر

فاصله تا شهرستان مینودشت 7 کیلومتر

فاصله تا آبشار لوه 25 کیلومتر

فاصله تا شهرستان گنبد کاووس 25 کیلومتر

فاصله تا سه راهی کلاله 5 کیلومتر

فاصله تا شهرستان کلاله 15 کیلومتر]

جاذبه های تاریخی :

بقایای تمدن و کاوش ها و پژوهش های باستان شناختی نشان از یک پیشینه تاریخی بسیار کهن و غنی از فرهنگ و تمدن در این مرزو بوم می دهد. تا کنون حدود 95 اثر در شهرستان گالیکش شناسایی شده که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است ، که در زیر به بررسی و معرفی مختصر مهمترین آنها پرداخته می شود

غارکیارام :

غارکیارام در 6 کیلومتری ضلع شرقی روستای فرنگ از توابع دهستان فارسیان شهرستان گالیکش قرار گرفته است .این غار در سال 1342خورشیدی توسط پروفسور مک برنی – استاد باستان شناسی دانشگاه کمبریج انگلستان – شناسایی وکاوش گردید . که در نتیجه کاوش باستا ن شناسی مواد فرهنگی از دوره های اسلامی ، عصر آهن و ابزارهای سنگی دوره پارینه سنگی مشابه فرهنگ موستری پیدا نمود .طبق نظر مک برنی احتمالا این غار متعلق به دوره پارینه سنگی میانه (حدود 100 هزار سال پیش ) است .

تپه قلعه تخت سلیمان :

این تپه در 200 متری جنوب رودخانه مادرسو در جهت شرقی – غربی است . و دورتا دور آن معماری با سنگ های بزرگ و کوچک حجیم که قطر تقریبی آن یک متر است ، که بصورت خشکه چین کار شده است. در قسمت جنوب دیوار سنگی به صورت پیش آمدگی و عقب رفتگی مشهود است ، که احتمالا به صورت مصطبه سازی درآورده بودند. در بخش فوقانی سطح اثر محوطه ای به شکل چهارگوش به ابعاد 15*15 مترکه احتمالا ارگ باشد ، و دورتا دور آن خندق وجود دارد. با توجه به بقایای معماری و موقعیت مکانی به نظر می رسد ، که این مکان یکی از قلعه های باستانی مهم با قدمت تاریخی و اسلامی است.

غار حمام خدایی :

در فاصله یک کیلومتری روستای پنو ( عرض جغرافیایی 12 – 37 طول جغرافیایی 43-55 ) در دهستان فارسیان گالیکش قرار دارد . اهالی محل غار را نایه اریبی گویند. و جلوی آن یک رودخانه فصلی می گذرد که در حدود 10 متر از کف غار پایین تر است . شکل دهانه غار نامنظم و بصورت تونلی شکل است . عرض دهانه غار بین 60 سانتیمتر تا 150 سانتیمتر و ارتفاع غار بین 3 الی 10 متر متغیر است . کف غار صخره ای و داخل آن یک چشمه فعال وجود دارد. درون غار خفاش های زیادی وجود داشتند . و این غار از دیدگاه میراث طبیعی مهم است. ولی هیات در بازدید به مواد فرهنگی برخورد نکرده است

پیر غار :

در غرب روستای فرنگ و داخل زمین های کشاورزی واقع در دره پیرغار وجود دارد که روستای فارسیان 6 کیلومتر با آن فاصله دارد .این مکان که بصورت یک برش خاکی درآمده 4 فضای دست ساخته خاکی وجود دارد که دخمه یا گور دخمه باستانی دوره تاریخی هستند.

غار تاریخی ته سم :

در فاصله 1100 متری غرب روستای کیارام و 400 متری تپه تاریخی کیارام بوده و از شهر گالیکش 32 کیلومتر فاصله دارد. غار مربوط به دوره تاریخی بوده و از گونه های دست کند است که آثار کلنگ هنوز هم بر دیواره های آن باقی است.این غار عمیق ترین وخطرناکترین غار ایران لقب گرفته که دارای چاههای بسیار عمیقی است.

]

پارک ملی گلستان :

بهشت زمینی وسرسبز طبیعت ایران یعنی بوستان گلستان در منطقه کوهستانی و در منتهی الیه شرق جنگلهای شمال کشور و در شهرستان گالیکش و150کیلومتری شرق گرگان و 115کیلومتری غرب بجنورد و در مسیر جاده بین المللی تهران – مشهد واقع شده است. این بوستان پارک ملی گلستان با برخورداری از مناظر بدیع و زیبا ، حیات وحش متنوع و رویشگاههای مختلف گیاهی ، از نظر تفرج متمرکز و گسترده دارای قابلیت های فراوانی است ، که انواع علاقمندان به طبیعت را میتوان به سمت خود جلب کرد. در این بوستان علاوه بر وجود یک هشم گونه های گیاهی ، یک سوم گونه های پرندگان و بیش از 50 درصد پستانداران کشور وجود دارد . و بدلیل برخوراری از منابع آبی متعدد نظیر چشمه ها و رودخانه ها ، نهرها و آبشار ها میتوان به چشمه و آبشار آق سو ،آبشارگلستان، چشمه دماغ اشاره کرد .چشم انداز دیدنی این بوستان «دره آبشار» در کنار جاده بین المللی و پنج کیلو متری شرق «تنگه گل» با آبشار زیبا و بلند آن ، دره آلمه ، دره آلی ، دره آنسرودره فرغون است.برخی از مسیرهای جالب و اکوتوریستی پارک ملی گلستان شامل ارتفاعات لیوار کجی ،دیوارهای صخره ای فرغون بای کوهنوردان بسیار ارزشمند بوده ، و مسیرهای آلمه ، شالق و تنگه گل ، به سوسگرد برای پیاده روی گروهی و گردشهای علمی و آموزشی قابل توجه است .آبشار زیبای پارک و بخشهای جنگلی آن ، از جمله جنگلهای افرالی ،گلستان ،مزارلی ،آلی دالی ،زاو ،جمشید آباد ،آدم چخران ،آق سو ،ییلاق ، آلو باغ و تنگه گل برای علاقمندان به مشاهده حیات وحش و طبیعت زیبای این مناطق بسیار جذاب می باشد.

در حال حاضر مراکز تفریحی مختلفی برای استفاده علاقمندان در نظر گرفته شده و امکاناتی در آن مستقر گردیده است ، از جمله این مراکز می توان تفرجگاههای گلشن ، گلستان ، آبشار و همچنین مجتمع کمپینگ گلزار را نام برد. موزه حیات وحش میرزا بایلو در ضلع شرقی پارک نیز بازدیدکنندگان را با انواع حیات وحش پارک و کشور آشنا می سازد. یک مرکز تجمع بازدید کنندگان با بخش های مختلف از قبیل سالن آمفی تاتر و موزه تاریخ طبیعی و اداری در ابتدای غربی پارک در دست احداث می باشد. علاوه بر کانون های تفریحی بر شمرده شده ، تعدادی مهمان سرا در قسمت های مختلف پارک که در مورد بازدیدکنندگان و محققین قرار می گیرد. سایر امکانات رفاهی و ضروری شامل امکانات سرویس بهداشتی و نظافتی ، نمازخانه ، ساختمان نگهبانی و آب لوله کشی می باشد.

این بوستان دارای دو ورودی غربی و شرقی است. ورودی غربی از طریق گرگان ، آزادشهر ، مینودشت و گالیکش دسترسی به بوستان گلستان را امکان پذیر می نماید. و ورودی شرقی از مشهد ، بجنورد و آشخانه به ابتدای شرق بوستان میسر است. سایر راههای ارتباطی به بوستان اغلب فرعی می باشند ، که بصورت شوسه و خاکی بوده و از بخش های شمالی و جنوبی به بوستان وارد می شوند.

روستای زیبای پادل دل، ماسوله گلستان:

این روستا دارای طبیعتی بسیار بکرو زیبا، غار تاریخی کیارام، دشت معروف و زیبای شقایق، گلهای بنفشه و …. است. از جمله این مکانهای دیدنی و زیبا

تفرجگاه قرق حیدر (تشته کچلا)است که در فاصله 2کیلومتری روستا قرار دارد. دارای راه دسترسی پیاده روی با چشمه ای خنک و گوارا و با چشم انداز بسیار زیبا  در ارتفاعات روستا است.

روستای بکر و محروم یورت کاظم

روستای یورت کاظم از توابع بخش مرکزی شهرستان گالیکش محسوب می شود. با توجه به قرار داشتن این روستا در حاشيه جنگل، از 30 سال گذشته تاکنون طرح کوچ اداره منابع طبيعي بدلیل عدم توافق با ساکنان روستا عملیاتی نشده است. ساکنین روستا یورت کاظم معتقد هستند چشمه گرو که در یک کیلومتری این روستا قرار دارد امراض پوستی را شفا می دهد

آبشار گلستان :

آبشار گلستان در پارک ملی گلستان و در کنار جاده بین المللی و 5 کیلومتری شرق تنگه گل واقع شده است. و با شهرستان گالیکش 40 کیلومتر فاصله دارد. ارتفاع آبشار حدود 5/19 متر و دارای آب همیشگی است ، که از چشمه های شمالی آبشار تغذیه می شود. آب آبشار گلستان سرانجام وارد رودخانه « مادرسو » بوستان می شود و نهایتا به رودخانه گرگانرود می ریزد.

محیط های اطراف آبشار صخره ای بوده و در واقع بخشی از آبشار در قسمت بالا دست قابل رویت نیست. محیط های پیرامون آبشار از جنگل های پهن برگ خزری پوشیده شده است. بسیاری از مردم علاقمند و بازدید کننده از پارک ملی گلستان و زائرین امام هشتم از آبشار دیدن می نمایند. در مجموعه تفرجگاه آبشار ، امکانات سرویس بهداشتی ، سطل زباله ، نمازخانه ساختمان نگهبانی و آب لوله کشی شده وجود دارد.

 آبشار آق سو

 آبشار آق سو به فاصله 42 متری از شهرستان گالیکش و در انتهای شرق پارک ملی گلستان واقع است . حوضچه های طبیعی این آبشار بصورت ارگانیک و پله ای آب را از سرچشمه آبشار با ارتفاعی معادل 30 متر به انتهای مسیر می رساند.

آبشار سو :

این آبشار در فاصله 20 کیلومتری شهرستان گالیکش و 3 کیلومتری جاده اصلی مشهد – گرگان و در کنار روستایی به همین نام واقع است. آبشار زیبای سو با آبی فراوان به صورت پلکانی سرازیر بوده و ارتفاع آن به 15 متر می رسد. مجاورت این آبشار با آبشار گلستان ارزش گردشگری ویژه ای را به آن داده است.

آبشار لوه :

آبشار زیبا و پر آب لوه در نزدیکی جنوب روستایی به همین نام و در شهرستان گالیکش و در فاصله 14 کیلومتری غرب پارک ملی گلستان واقع شده است. از تقاطع راه اصلی تا آبشار نزدیک به 5 کیلومتر است. که در حال حاضر بخش شمالی آن آسفالت و بقیه شوسه و خاکی می باشد. این آبشار تا شهرستان گالیکش 25 کیلومتر فاصله دارد. مجموعه آبشارهای لوه از چندین آبشار کوچک و بزرگ بصورت پلکانی تشکیل گردیده که هر کدام از آنها حوضچه هایی را تشکیل داده اند. اطراف آبشار از درختان پهن برگ زیبایی پوشیده شده است و در فصول گرم از هوای لطیف برخوردار است .   

منابع آبی آبشار از چشمه سارهای ارتفاعات جنوبی تامین می گردد.ارتفاع یکی از آبشارها تا 15 متر می رسد. هم جواری این آبشار با پارک ملی گلستان که در مسیر استان گلستان به خراسان قرار گرفته است ، ارزش جهانگردی ویژه ای به آن بخشیده است .خاطر نشان می سازد ، که مجوعه آبشار با محیط های پیرامونی آن می تواند برای استفاده علمی ، تحقیقاتی ، آموزشی و تفرجی قرار گیرد.

آبشارهای فصلی پاکندس :

برای رسیدن به منطقه ییلاقی پاکندس از خیابان گلزار شهدا شهر گالیکش پس از طی 22 کیلومتر به روستای توریستی – تاریخی فارسیان فرنگ می رسید.با گذر از جاده اصلی روستای فارسیان ضمن مشاهده چشم انداز خانه های قدیمی  با سقفهای سفالی و شیروانی، همچنین درختان متعدد آلو، گردو و امروت(گلابی های کوچک محلی ) و نمایی از روستا، حال و هوای خاصی به انسان می بخشد که بسیار خاطره انگیز است به دو راهی روستای سیجان می رسیم.پس از طی 4 کیلومتر در مسیر جاده شوسه و جنگلی از دل جنگل به منطقه ییلاقی پاکندس می رسیم.اين ييلاق كوهستاني زيبا در فاصله 10 كيلومتري شمال روستای محروم سیجان قرار دارد.وجه تسميه پاکندس: بنظر می رسد بدلیل وجود میوه کندس که فراوان در این منطقه یافت می شود باشد که آنرا پاکندس می نامند.یکی از ویژگیهای این منطقه آب و هوای بسیار عالی و مطبوع، وجود چشمه های خنک، مراتع سرسبز ضمن وجود گل ها و گیاهان دارویی است که بر جذب گردشگران منطقه افزوده است.منطقه پاکندس با هزار هکتار وسعت از چشمه مارسا تا کوه چماز با مرتع و جنگلی با درختان تنومند پهن برگ و درختان میوه جنگلی از قبیل ولیک، آلوچه (الوچک)، کندس، کله به، تلخه سی و گل پر می باشد.دهها آبشار فصلی بهاری در دره ای از چشمه قرقا تا دیو چشمه، لته وسیع نوروز علی، پرندگان متعدد و دهها نقاط دیدنی دیگر و بخصوص آب و هوای سرد و خنک آن باعث شده است که در تمامی فصول بهار و تابستان و پاییز طبیعت دوستان زیادی را به این منطقه بکشاند